De taal van de zorg: wiens waarheid?

Ik let graag op taalgebruik. Toen ik na 20 jaar Engeland weer terug was in Nederland viel het me op hoe onze taal was veranderd. Nieuwe kreten waren ingeburgerd: kanjer. Kanjer? In de jaren zeventig van de vorige eeuw hadden we het nog over 'een kanjer van een blauwe plek'. Opeens was een kanjer een aantrekkelijke jongeman. Weer twintig jaar later is een kanjer is nu iemand die volhoudt en doorvecht. Het Nederlandse vrouwenelftal bestaat uit pure kanjers. Niks mis mee; taal leeft nu eenmaal.

Maar helaas vertrouw ik de taalveranderingen in once cultuur niet meer helemaal. Ons nieuwe taalgebruik komt nu van beleidsmakers, communicatieexperts en van nudge specialisten. Wie bedacht bijvoorbeeld dat een huisartenspraktijk plotsklaps een gezondheidscentrum moest heten? Ooit ging je erheen wanneer je ziek was en je verwachtte dat je na een behandeling weer gezond was. Nu voelt het aan alsof ik door alle pillen en behandelingen nog zieker word. Maar dat is mijn eigen waarheid. Nog zo'n taalverdraaiing. Opeens heten 'meningen' 'persoonlijke waarheden'. Mindfucks.

En het woord 'transformatie' dan? Transformatie in de Jeugdzorg. Waarom niet gewoon 'verandering'? Omdat transformatie een complete makeover is die alles zo radicaal  op zijn kop zet dat het onherkenbaar is geworden.

Neem nu de zorgsector. Gemeenten (ja, ik heb het opgezocht: met een 'n') gaan geleidelijk over op openbare aanbestedingen waar alleen de grote corporaties op kunnen inschrijven. Kleine onafhankelijke zorgaanbieders worden zo langzamerhand aan de kant gezet. Waarom?

Vanwege schaalvergroting en grote zorgaanbieders. En vanwege een nieuw verdienmodel: de zogenaamde SIBs: Social Impact Bonds. Investeerders storten geld in een potje. Hieruit wordt een team van zorgaanbieders betaald, waaronder gedragsspecialisten. Dit team, of deze 'coalitie' gaat aan de slag met de beoogde investering. De investering is een groep mensen zoals ex-gedetineerden, uitgeplaatste kinderen, vrouwen die beter niet zwanger kunnen raken (zoals het Nu Niet Zwanger project in Tilburg) enzovoort. Kwetsbare mensen waar eer (en winst) aan te behalen valt.

De gedragsspecialisten en begeleiders werken samen met het investeringsobject, sorry, de ex-gedetineerde of de kwetsbare potentiele moeder, en zorgen dat voorafgestelde doelen behaald worden. De overheid heeft intussen bakken geld bespaard en stort een percentage terug in het potje. Bingo! Kassa voor de investeerder, kassa voor de zorgaanbieders en gedragsspecialisten en kassa voor de overheid. En dan hebben we het nog niet eens over alle data waar nog eens grof geld mee verdiend wordt.

Dit systeem staat eigenlijk nog in de kinderschoenen, maar is exponentieel aan het groeien terwijl de kinderziektes er uit gehaald worden. Over een paar jaar zullen we het effect pas goed zien. Een radicale make-over. Een transformatie. Ik voorspel dat de zorg zoals we die nu kennen onherkenbaar zal gaan worden. Ik ga daar op deze blog nog ruim aandacht aan besteden.

Maar intussen let ik op het taalgebruik. Want wanneer ze het hebben over 'investeren in kinderen' en 'transformatie' dan ga ik er van uit dat hun waarheid niet dezelfde waarheid is als de onze. De taal is veranderd, alleen hebben wij het nog niet door.