Gemeente pikt een paar SIB graantjes mee

Musje zit op het dak van de gemeente en kijkt naar beneden. Ambtenaren gaan even een ommetje maken en nemen een boterhammetje mee voor onderweg. Kan musje ook een graantje meepikken?

Graantje meepikken? Dan moet je bij de gemeente zijn.

Deze tjsilp gaat over de gemeente en hoe deze een paar graantjes meepikt van het nieuwe SIB systeem dat momenteel ingevoerd wordt.

Een Social Impact Bond is een financieel instrument. Daar kan een investeerder geld mee verdienen over de ruggen van kwetsbare mensen en kinderen. Ex-gedetineerden. Werklozen. Gezinnen met schulden. Zelfstandig wonende ouderen met valrisico's. Zwangere tieners. Geen van deze doelgroepen krijgt zeggenschap over het keurslijf dat ze aangemeten krijgen wanneer ze een investering zijn geworden: ze zijn namelijk de doelgroep van de SIB investeerder. Met data analyses, motiverend taalgebruik en nudges worden ze op het goede pad geholpen.

"Wat moet ik dragen? Wat moet je doen? Hoe moet je jezelf verkopen? Ze hebben gezegd, je moet blauw dragen, want dat schijnt meer naar mensen uit" Bron: Start Foundation

De eisen van de geldschieters gaan ver: verplichte sollicitatietraining voor een baan die via dataprofilering bij de investering moet passen. Gezinnen wiens uitgavenpatroon met behulp van Artificial Intelligence onder de loep ligt. Ouderen die na een digitale risicoanalyse verplicht op valcursus moeten en die aanpassingen en gedragsveranderingen moeten accepteren. Tienermoeders die alles moeten doen wat hun coach opdraagt. Want de investeerder wil resultaten zien. Dat heet dan Social Impact. En Social Investment vormt één poot van deze melkkruk.

Gemeenten spelen een cruciale rol in dit nieuwe systeem. Zij vormen namelijk de tweede poot om de samenleving te kunnen melken. Op welke manieren gebeurt dat?

1. Gemeenten zetten zorgcoalities op. Deze dienen voor het beheren en omvormen van de investering: de peuter die later braaf moet gaan werken, de vrouw die maar beter niet zwanger kan raken. De coalities vormen een net waarin de investering netjes bewaakt wordt. En de gemeente heeft de handen vrij: de coalitie regelt alles wel. De gemeente heeft alleen nog maar een contactpersoon nodig. Want tijd is geld.

Programma Kansrijke Start wordt ook stimuleringsprogramma genoemd - een coalitie met velerlei partners vanuit verschillende domeinen, gebundeld door Pharos. Zeer geschikt voor Social Impact investing. Hierin staat ook een overzicht van gemeenten die er al aan mee doen.

2. Gemeenten storten geld in het fonds wanneer de investering een succes is:een forse besparing op uitkeringen, zorg en andere uitgaven aan de kwetsbare burger. Het succes moet wel gemeten worden, maar daar zijn data voor. Gaan we een ander keer op in. Ook een mooi verhaal.

3. Gemeenten hebben zelf ook kapitaal dat beheerd moet worden. Oftewel geinvesteerd. De regeltjes worden per gemeente uiteengezet in een zogenaamd Treasury Statuut, ook wel treasury beleid genoemd. Hierin staat benoemd wat wel en niet mag op het gebied van kapitaalbeheer. Best wel een probleem, want ze mogen geen hoge risico's lopen. En laten nou de Social Investment Bonds een steeds lager risico vormen, met leuke winsten te behalen.

De doelen van de Impact Bonds zijn bewust klein. Daarmee zijn de risico’s zo goed als nihil, en is een succes dus al snel behaald. Het schijnt dé constructie voor de lokale en landelijke overheid te worden om geld te onttrekken aan collectieve voorzieningen en daarmee aan de mensen die een beroep doen op die voorzieningen. De besparingen op bijvoorbeeld een toch al zwaar bezuinigd uitkeringsbudget vloeien met de Impact Bonds namelijk niet terug naar de gemeentekas, maar naar de investeerders. Social Impact Bonds: disciplineringssysteem tegen mensen aan de onderkant van de samenleving

En onder het mom van maatschappelijk goed bezig zijn zullen weinig gemeenten ervoor terug deinzen om dit probaat middel in te zetten.

Driewerf hoera voor SIBs en gemeenten dus: de samenwerkende coalities nemen het regelwerk uit handen, geld op de zorg wordt bespaard en kapitaalbeheer ziet er opeens rooskleuriger uit. Drie vliegen in één klap. Snaveltjes toe, en vertel het niet door, want dit is het best bewaarde geheimpje van uw eigen gemeente!

Nu blijft er alleen nog één vraag over: als de zorg uit de SIB investeringspot betaald wordt, waarom wordt er dan nog zoveel gemekkerd over de kosten die de pan uit stijgen? Misschien zijn er nog niet veel gemeenten die overstag zijn, en wordt het vanzelf straks stil.

Niet akkoord met het systeem van Social Impact Bonds? Draag een mussenspeldje en praat erover.